Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Enstitüsü DİSK-AR olarak, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İstatistikleri üzerinden yaptığımız hesaplamaya göre, eşi çalışmayan ve iki çocuklu bir asgari ücretli yeni yılda zamlı asgari ücretle gıdaya ancak 15 TL ayırabilecek. Buna göre asgari ücretlinin üç öğün için kişi başına ayırabildiği tutar 3,75 TL olurken, öğün başına bu tutar sadece 1 TL 25 kuruş düzeyinde kalmakta.
En yoksul yüzde 20’lik kesim yaşamını sürdürebilmek için gelirinin ancak yüzde 33,7’sini gıda vb. harcamalarına ayırabilirken, eşi çalışmayan ve 2 çocuklu bir asgari ücretli, asgari geçim indirimli aylık bin 300 TL’lik gelirinden gıda için günlük ayırdığı 15 TL ile hem eşinin hem kendinin hem de çocuklarının karnını doyurmak zorunda.
TÜİK Madde Fiyatları istatistiklerine göre Kasım 2015 tarihi itibari ile ortalama kira bedeli 666 TL’yi bulurken, asgari ücretlinin kira ve diğer konut harcamaları için ayırabildiği tutar sadece 418 TL’dir. Buna göre asgari ücretli sağlıksız bir çevrede, kentsel donatı hizmetlerinin en az olduğu, deprem riski altındaki konutlarda yaşamak zorunda bırakılıyor. Sefalet sadece sofrada değil, sağlıksız konutlarda da asgari ücretliyi bulmaya devam ediyor.
Asgari ücretlinin, çalıştığı işyerinin servis imkânı yoksa işyerine ulaşımı bile büyük bir sorun. Tek bir belediye otobüs biletinin Türkiye ortalamasında 1,79 TL olduğu koşullarda, asgari ücretlinin ulaşım için ayırabildiği günlük pay sadece 3,5 TL, bu gelirle sadece tek yön bilet alınabiliyor. Kültür ve eğlence için ayırabildiği pay toplamda aylık sadece 17 TL’yi buluyor. Bu miktar ile sinemaya bir kişi bir kere gidebilirken, tiyatro ya da bir spor müsabakasına gidebilmek mümkün değil. Sinema bileti ortalama 14 TL, tiyatro 26, spor müsabakası 21 TL. Isınma, bakım, onarım, temizlik ve hatta kadro eksikliği nedeni ile öğretmen ihtiyacı, kaynak yokluğu bahanesi ile velilerin ödediği katkı paylarına teslim edilen eğitim koşularında, asgari ücretli çocuğuna defter kalem bile alamayacak durumda. Okul tercihleri büyük oranda, yoksul ve kaynak yokluğundan eğitim veremez durumdaki okullar. Yani asgari ücretlinin çocuğunu okutması, aylık çocuk başına 5 TL’lik ayrılan pay ile yokluktan dolayı neredeyse mucize.
Asgari ücretlinin ortalama fiyatlı bir buzdolabını alması için, ev eşyası için ayırabildiği 71 TL ile başka hiçbir eşya almaksızın 23 ay çalışması gerekiyor.
Özetle asgari ücretliden, kişi başına bir öğün başına 1 TL 25 kuruşla karnını doyurması, 1 buzdolabı için 23 ay çalışması, 418 TL’ye barınması ve ısınması, çocuk başına 5 TL’lik eğitim harcaması ile çocuklarını yetiştirmesi bekleniyor.
Sonuç olarak asgari ücretin bu düzeyde belirlenmesi, sefalette ısrar anlamına geliyor. İşçilerin talebi asgari ücretin, bir işçinin ailesi ile birlikte asgari olarak temel ihtiyaçlarını karşılayacak, işçiyi kimseye muhtaç etmeyecek bir düzeyde belirlenmesi ve sefaletin son bulmasıdır.
Asgari ücretin ekonomik büyüme ve verimlilik artışından pay almaması, üretilen kaynakların belirli ellerde toplanması anlamına gelmektedir. Gelir dağılımını düzeltici bir rol oynaması beklenen asgari ücretin, açlık sınırının bile altında belirlenmesi vicdanları zedelemektedir. Asgari ücretin, temel gereksinimleri karşılayacak bir biçimde ele alınması gerekmektedir.
ASGARİ ÜCRETLİ NEYE NE KADAR AYIRABİLİYOR?
